De hoge voedingsprijzen hebben de supermarkten geen extra winst opgeleverd, integendeel. Wel konden sommige voedingsbedrijven ervan profiteren. Boeren, consumenten en politici wezen de afgelopen tijd met een beschuldigende vinger naar de supermarkten, naar aanleiding van de sterk gestegen voedingsprijzen. Tot die conclusie komt Belgische econoom Olivier Malay, die lesgeeft aan de Franstalige universiteit ULB.
Olivier Malay onderzocht de jaarrekeningen van duizenden bedrijven om te achterhalen wie er profiteerde van de prijsstijgingen die de winkelkar veel duurder maakten. Zijn studie is publiceerde bij de progressieve denktank Minerva.
Volgens de econoom hebben de supermarkten niet kunnen profiteren van de hoge inflatie. Ze zagen weliswaar hun omzet fors stijgen, maar ook hun kosten namen toe, doordat hun leveranciers hogere prijzen aanrekenden, terwijl ook energie, transport, huur en arbeid duurder werden. Daardoor lag hun winst in 2022 lager dan de jaren ervoor.
De voedingsbedrijven boekten in 2022 zo’n 662 miljoen euro meer winst dan het jaar voordien. Een stijging met 33,2 procent. Slechts 46 procent van de voedingsbedrijven heeft in 2022 meer winst geboekt dan in 2021. De stijging is sterk geconcentreerd bij de 200 grootste bedrijven in de sector. Hun rentabiliteit lag ruim een kwart hoger dan in de voorgaande vier jaren. Zeven fabrikanten zagen hun winst zelfs buitengewoon sterk toenemen.
Aardappelverwerkend bedrijf Clarebout Potatoes boekte in 2022 een bedrijfswinst van 167 miljoen euro, terwijl dat in de vier voorgaande jaren gemiddeld 1,3 miljoen was. Dat is een stijging met bijna 6000%… Ook sectorgenoten Agristo en Lutosa, zetmeelproducent Tereos, pastamaker Soubry, de Tiense Suikerraffinaderij en de Belgische divisie van Cargill boekten fors hogere winsten.
Hoe ze daarin slaagden? Ze hebben een grote marktmacht, aldus Malay. Ze konden met andere woorden de gestegen grondstoffenprijzen makkelijker doorrekenen aan hun klanten, waardoor ze hun marge wisten te verhogen. Hij wijst erop dat de vier grootste grondstoffenleveranciers (ADM, Bunge, Cargill en Dreyfus, ook gekend als de ABC-groep) hun winst in twee jaar zagen verdubbelen tot 13 miljard dollar, mede dankzij speculatie.