IN BRAZILIË GEARRESTEERDE TURKSE ZAKENMAN, RISKEERT UITLEVERING AAN TURKIJE VANWEGE BANDEN MET DE GÜLEN-BEWEGING
Een Turks-Braziliaanse zakenman met een dubbele nationaliteit, is woensdag in São Paulo gearresteerd na een uitleveringsverzoek van de Turkse regering vanwege zijn banden met de Gülen-beweging, meldde het Stockholm Center for Freedom, verwijzend naar het Braziliaanse dagblad Folha de S. Paulo.
Zakenman Mustafa Göktepe is nu in voorlopige hechtenis, totdat de Braziliaanse Hooggerechtshof, Supremo Tribunal Federal (STF), een beslissing neemt.
De 47-jarige Göktepe woont al twintig jaar in Brazilië en heeft in 2012 Braziliaanse nationaliteit verkregen door naturalisatie. Hij is getrouwd met een Braziliaanse vrouw en heeft twee dochters van 8 en 13 jaar, beiden geboren in Brazilië. Hij is een bekende figuur in de Turks-Braziliaanse gemeenschap en runt een keten van Turkse restaurants die werkgelegenheid biedt aan meer dan 100 mensen. Hij is tevens voorzitter van het Instituut voor Interculturele Dialoog (Instituto Pelo Dialogo Intercultural), een Braziliaanse ngo die zich richt op het bevorderen van interculturele dialoog.
President Recep Tayyip Erdoğan richt zich op aanhangers van de Gülen-beweging, een religieuze groep die is geïnspireerd door de overleden moslimgeestelijke Fethullah Gülen, sinds corruptieonderzoeken in 2013 naar de toenmalige premier Erdoğan en enkele leden van zijn familie en naaste omgeving.
Erdoğan deed het onderzoek af als een Gülenistische staatsgreep en een samenzwering tegen zijn regering. Hij bestempelde de beweging als een terroristische organisatie en begon haar leden te viseren. Hij sloot duizenden mensen op, waaronder veel aanklagers, rechters en politieagenten die bij het onderzoek betrokken waren.
Hij intensiveerde de repressie tegen de beweging na een mislukte staatsgreep in 2016, waarvan hij Gülen beschuldigde het brein te zijn. De beweging ontkent ten stelligste betrokkenheid bij de staatsgreep of enige terroristische activiteit.
Göktepes advocaat, Beto Vasconcelos, bekritiseerde de arrestatie als politiek gemotiveerd en zei dat het uitleveringsverzoek juridisch gezien niet gegrond is onder het Braziliaanse en internationale recht.
“Naast het feit dat Mustafa een genaturaliseerde Braziliaan is, getrouwd is met een Braziliaanse vrouw en twee Braziliaanse dochters heeft, is hij een leider in de verdediging van politieke en religieuze tolerantie en in de verdediging van de democratie”, aldus Vasconcelos.
Hij voegde eraan toe dat de verdediging snel actie zal ondernemen om de detentie aan te vechten. “We nemen stappen om de intrekking van zijn arrestatie te eisen”, zei Vasconcelos, “in het vertrouwen dat het Hooggerechtshof, dit zal doen.”
Sinds de staatsgreep in juli 2016 is de Turkse onderdrukking van politieke dissidenten uitgegroeid tot een wereldwijd fenomeen, gekenmerkt door systematische pogingen om critici in het buitenland het zwijgen op te leggen. De regering-Erdogan heeft een reeks dwangmiddelen ingezet, waaronder illegale uitleveringen, surveillance, diplomatieke druk en misbruik van internationale juridische mechanismen, waaronder Interpol.
Dit is het derde uitleveringsverzoek van de Turkse regering tegen leden van de Gülen-beweging die in Brazilië wonen. In beide eerdere zaken wees het Federale Hooggerechtshof de verzoeken af, onder verwijzing naar politieke motieven en het ontbreken van een wettelijke basis.
In 2019 verzochten de Turkse autoriteiten om de uitlevering van Ali Sipahi, een genaturaliseerd Braziliaans staatsburger, lid van de Gülen-beweging en zakenpartner van Göktepe. Hij werd kortstondig vastgehouden op grond van een preventieve maatregel, maar de STF wees het uitleveringsverzoek unaniem af.
In 2022 wees het Hof het uitleveringsverzoek af van een ander Gülen-lid, zakenman Yakup Sagar, die eveneens door de Turkse regering van terrorisme werd beschuldigd.
CNN Brazilië merkte in haar berichtgeving over het verhaal op dat geen enkel land behalve Turkije de Gülen-beweging als terroristische organisatie aanmerkt en dat soortgelijke uitleveringsverzoeken systematisch door rechtbanken wereldwijd zijn afgewezen. De krant wees ook op zorgen over het gebrek aan onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in Turkije, waar president Erdoğan verregaande controle uitoefent op het rechtssysteem en daarmee een eerlijk proces en de vrijheid van meningsuiting ondermijnt.
De zaak van Göktepe komt te midden van wijdverbreide internationale bezorgdheid over de Turkse transnationale repressie-inspanningen. Organisaties zoals Human Rights Watch en Freedom House hebben Turkije aangewezen als een belangrijke dader van grensoverschrijdende onderdrukking van afwijkende meningen, verwijzend naar een patroon van politiek gemotiveerde uitleveringsverzoeken, surveillance en druk op gastregeringen.
Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en de Verenigde Naties hebben ook hun bezorgdheid geuit over Ankara’s misbruik van internationale mechanismen om critici in het buitenland te vervolgen, en waarschuwen dat dergelijke praktijken de internationale rechtsnormen ondermijnen en de rechten van personen in ballingschap in gevaar brengen.
