Nederlandse missie in Afghanistan na 20 jaar ten einde
BASRİ DOĞAN-AMSTERDAM, TR724
Na bijna twintig jaar is er donderdag een einde gekomen aan de aanwezigheid van Nederlandse militairen in Afghanistan. Als onderdeel van de NAVO trekt ons land de troepen terug. Wat is er laatste twee decennia bereikt? En in welke staat laten de soldaten Afghanistan achter?
In het kort:
Het begint met 9/11: de aanslagen in Amerika op 11 september 2001. Toenmalig Amerikaans president George W. Bush kondigt de “oorlog tegen terrorisme” aan.
De oorlog richt zich op Afghanistan. Specifiek op doelen van Al Qaeda en de Taliban. NAVO-landen als Duitsland, Engeland en Nederland besluiten de VS te helpen in deze oorlog.
Nederland stuurt vliegtuigen en enkele honderden militairen naar Afghanistan. In eerste instantie om de hoofdstad Kaboel te beveiligen. De jaren erna zijn Nederlandse soldaten in meerdere delen van het land actief: van Uruzgan tot Kunduz.
In april 2021 kondigt de Amerikaanse regering aan dat zij haar troepen terugtrekt uit Afghanistan, tot verrassing van de internationale gemeenschap.
Uiterlijk 11 september – precies twintig jaar na de aanslagen in onder meer New York – moeten alle Amerikaanse soldaten weer thuis zijn. De laatste Nederlandse militairen zijn in juni al terug.
Nederlandse militairen zijn op patrouille in Tarin Kowt, de hoofdstad van de Afghaanse provincie Uruzgan (2010).
Nederlandse militairen zijn op patrouille in Tarin Kowt, de hoofdstad van de Afghaanse provincie Uruzgan (2010).
Het doel van de missie van de internationale troepenmacht (ISAF) is van 2001 tot 2014 om politieke stabiliteit en veiligheid te creëren in Afghanistan. In de jaren daarna ligt de focus op het trainen van de politie en het leger van Afghanistan.
Wat is er de afgelopen twintig jaar bereikt?
“Er is een duidelijk verschil tussen wat de Nederlandse soldaten hebben bereikt en wat wij als internationale gemeenschap hebben bereikt. Ik denk dat dat vaak door elkaar gehaald wordt”, zegt Jorrit Kamminga, Afghanistankenner en schrijver van het boek Je wordt bedankt Bin Laden: 20 jaar Nederland in Afghanistan.
Nederlanders waren de afgelopen jaren betrokken bij honderden kleinere missies, gericht op het opknappen en weer opbouwen van bijvoorbeeld scholen en moskeeën, maar ook op het steunen van projecten die bijdragen aan vrouwenrechten. “Op dat niveau hebben de Nederlandse soldaten veel bereikt”, zegt Kamminga.
Hij vervolgt: “Maar als je kijkt naar het grotere plaatje, dan zijn er nauwelijks duurzame resultaten bereikt. Op dit moment is politieke stabiliteit heel ver weg en is de veiligheidssituatie alleen maar verslechterd.”
Buitenland
Zie ook: Wat deden Nederlandse militairen twintig jaar lang in Afghanistan?
Dit bereikten de Nederlandse militairen in Afghanistan (en dit niet)
Dit bereikten de Nederlandse militairen in Afghanistan (en dit niet)
Het doel van politieke stabiliteit in Afghanistan was te ambitieus, zegt Kamminga. “Het begon met 9/11. Daarop kwam een antiterrorismereactie van de Amerikanen. Binnen een paar maanden werd dat uitgebreid tot een ambitieus staatsopbouwproject met democratie, een rechtsstaat en noem maar op. Het beleid moest centraal geregeld gaan worden, terwijl dat nooit bestaan heeft in Afghanistan. Dat is een brug te ver geweest. We hadden veel bescheidener moeten zijn en ons moeten richten op het verzoenen van bepaalde groepen en stammen.”
Het gevolg was dat er in de afgelopen twintig jaar tienduizenden doden vielen in het conflict, met name onder de Afghaanse bevolking. Bijna 2.500 Amerikaanse militairen sneuvelden. De oorlog kostte aan 25 Nederlandse militairen het leven.
Hoe laten we Afghanistan achter?
Uiteindelijk is een politieke oplossing nooit gekomen. Dat komt mede doordat de internationale gemeenschap nooit is doorgedrongen tot de kern waarover het Afghaanse conflict eigenlijk gaat, vindt Kamminga. “Welke machtsstrijden spelen op lokaal niveau? Welke belangen zijn er? Het is zeker geen conflict tussen de Afghaanse regering en de Taliban alleen.
Hoe nu verder?
Sinds de Amerikanen hun vertrek aankondigden, namen de Taliban het ene na het andere district over. De kans dat de terreurgroep straks deel uit gaat maken van een Afghaanse overgangsregering is groot.
De Taliban won aan politieke legitimiteit, nadat de Amerikaanse regering onder ex-president Donald Trump het vredesproces met ze aanging. In 2018 leidde dat tot een akkoord tussen de VS en de Taliban. Sindsdien is de Taliban alleen maar sterker geworden.
Nu de militairen vertrekken, rest alleen nog een politieke oplossing voor Afghanistan. “Het is belangrijk dat we de Afghaanse regering blijven steunen en de veiligheidstroepen – want die worden nog gewoon betaald door het westen – blijven doorbetalen. We moeten niet met onze troepen ook onze steun terugtrekken”, aldus Kamminga.
