PANELDISCUSSIE BIJ VN OVER DIGITALE CENSUUR DOOR TECHGIGANTEN
Turkse journalisten die in ballingschap leven, spraken donderdag tijdens een paneldiscussie van de Verenigde Naties in Genève. Ze veroordeelden de toenemende digitale censuur door grote techbedrijven en drongen aan op internationale verantwoording voor platforms die autoritaire regeringen helpen bij het tot zwijgen brengen van onafhankelijke media.
Het panel werd georganiseerd door de in Duitsland gevestigde International Journalists Association (IJA) in samenwerking met de International Association for Human Rights Advocacy in Geneva (IAHRA Geneva).
De panelleden wezen erop hoe regeringen, met name de Turkse regering, antiterrorismewetten misbruiken om de persvrijheid te onderdrukken. Verder legden ze de nadruk op het feit en hoe digitale giganten zoals X, YouTube en Google deze repressieve praktijken mogelijk maken door te voldoen aan censuurverzoeken.
Het inzetten van ondoorzichtige algoritmen om bepaalde personen of organisaties op het web onbereikbaar te maken werd ook aan de kaak gesteld.
Yasemin Aydın, directeur internationale betrekkingen van de IJA, beschreef het nieuwe tijdperk van censuur als “platformautoritarisme”.
Ze betoogde dat technologiebedrijven nu een directe rol spelen bij het beperken van het vermogen van journalisten om onafhankelijk te rapporteren, en in feite fungeren ze als “instrumenten van repressie”.
“Journalistiek is geen misdaad en de waarheid vertellen is geen terrorisme”, zei Aydın. “Toch worden onafhankelijke journalisten in Turkije en elders geconfronteerd met ballingschap, gevangenschap of digitale uitwissing, alleen al omdat ze de waarheid rapporteren.”
De paneldiscussie, gemodereerd door Ricardo Espinosa van IAHRA Geneva, omvatte ook presentaties van de Amerikaanse journalist Edward Girardet en mensenrechtenadvocaat Katayoun Formica Hosseinnejad.
Aanwezigen bespraken specifieke incidenten waarbij technologiebedrijven actief samenwerkten met autoritaire staten om journalisten die kritisch waren over overheidsacties het zwijgen op te leggen.
Een opvallend voorbeeld dat Aydın deelde, betrof de Turkse journalist Cevheri Güven, wiens populaire YouTube-kanaal te maken kreeg met het blokkeren van toegang tot meer dan 250 video’s op één dag, waardoor jaren van onderzoeksjournalistiek werden uitgewist. Güven is een van de bijna 400 journalisten en media-accounts die sinds oktober 2024 op X zijn geblokkeerd of opgeschort.
“Het blokkeren van meer dan 250 onderzoeksrapporten is geen contentmoderatie — het is systematische uitwissing van journalistiek”, aldus Aydın. “Wanneer YouTube rapporten blokkeert die corruptie of mensenrechtenschendingen documenteren en het ‘beleidshandhaving’ noemt, is dat digitale repressie. Wanneer Google onafhankelijke media achter propagandakanalen begraaft en het ‘algoritmische rechtvaardigheid’ noemt, is dat informatieoorlog.”
Panelleden en toehoorders, waaronder vertegenwoordigers van acht landen, gaven brede steun aan grotere verantwoordingsmechanismen die technologieplatforms op internationaal niveau juridisch verantwoordelijk zouden houden.
De paneldiscussie in Genève werd gehouden terwijl Turkije de druk op onafhankelijke media blijft opvoeren na de recente arrestatie van journalisten van de oppositiezender Halk TV en van de burgemeester van Istanbul, Ekrem İmamoğlu, een prominente oppositieleider. Volgens de panelleden gebruikt Turkije regelmatig zijn ingrijpende antiterrorismewetten om acties tegen journalisten te rechtvaardigen, waarbij kritische berichtgeving wordt bestempeld als bedreigingen voor de nationale veiligheid.
De recente sluiting van Duvar, een van de laatste onafhankelijke nieuwswebsites van Turkije, werd ook genoemd tijdens de discussie. Duvar staakte zijn activiteiten nadat hij aanzienlijk online verkeer verloor, naar verluidt vanwege algoritmische wijzigingen door Google die pro-regeringsbronnen bevoordeelden.
De afgelopen maanden heeft X tientallen accounts geblokkeerd van Turkse journalisten, activisten en mediaorganisaties, waaronder die van journalisten die in ballingschap leven. Sommige van deze accounts hadden honderdduizenden volgers.
