MEDIA-EXECUTIVE HIDAYET KARACA 11 JAAR IN GEVANGENIS WEGENS ‘BANDEN MET DE GÜLEN-BEWEGING’

Hidayet Karaca, voormalig journalist en directeur van de Samanyolu Media Group, zit al 11 jaar vast in de Silivri-gevangenis, berucht vanwege het grote aantal politieke gevangenen. Hij heeft meer dan negen jaar in afzondering gezeten, in een éénpersoonscel.

Karaca leidde de televisiezender Samanyolu, die kritische berichtgeving uitzond over de regering van president Recep Tayyip Erdoğan voordat hij in december 2014 onrechtmatig gevangen werd gezet.

Volgens het Comité ter Bescherming van Journalisten CPJ) zijn de veroordeling en gevangenisstraf van Karaca politiek gemotiveerd.

In 2017 werd Karaca door een rechtbank in Istanbul veroordeeld tot meer dan 31 jaar gevangenisstraf vanwege het scenario van een televisieserie die werd uitgezonden door Samanyolu TV. De aanklachten omvatten onder meer lidmaatschap van een terroristische organisatie vanwege zijn vermeende banden met de Gülenbeweging.

. De Gülenbeweging, geïnspireerd door de islamitische geleerde Fethullah Gülen, die tot zijn dood in oktober 2024 in ballingschap in de Verenigde Staten leefde, staat wereldwijd bekend om haar bijdragen aan onderwijs, maatschappelijk welzijn en interreligieuze dialoog.

. De Turkse regering beschuldigt de beweging er echter van een mislukte staatsgreep op 15 juli 2016 te hebben georganiseerd, een beschuldiging die de beweging stellig ontkent.

In juni 2018 legde de 4e Hoge Strafrechtbank in Ankara Karaca een verzwaarde levenslange gevangenisstraf op wegens poging tot omverwerping van de grondwet. Zijn veroordeling werd later in november 2020 bekrachtigd door de Regionale Rechtbank van Ankara in een zaak tegen 75 personen die ervan werden beschuldigd banden te hebben met de beweging. Op 4 juni 2022 werd hij, na een door de regering aangespannen rechtszaak, veroordeeld tot bijna 297 jaar gevangenisstraf.

De wijze waarop Karaca werd veroordeeld en de opgelegde gevangenisstraf werden door het Comité ter Bescherming van Journalisten (CPJ) als politiek gemotiveerd bestempeld.

. Erdoğan verklaarde de beweging een “terroristische organisatie”
. Erdoğan heeft aanhangers van de Gülen-beweging al sinds de corruptieonderzoeken van 17-25 december 2013 in het vizier. Doordat de toenmalig premier Erdoğan, zijn familieleden en zijn naaste kring betrokken waren bij de onderzoeken.

. Hij en zijn partij AK-party deed de onderzoeken af als een staatsgreep van de Gülen-beweging en een samenzwering tegen zijn regering, en begon de groep aan te vallen.

. Erdoğan intensiveerde de repressie tegen de beweging na de couppoging van 15 juli 2016, waarvan hij Gülen beschuldigde de bedenker te zijn. De regering van Erdoğan verklaarde de beweging een “terroristische organisatie”. Een verklaring die niet wordt erkend door andere regeringen en belangrijke internationale instanties, waaronder de Verenigde Staten en de Europese Unie.

. De beweging ontkent ten stelligste elke betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep of enige terroristische activiteit.

. De aanhangers van de beweging, ook wel bekend als Hizmet (Dienst)-aanhangers, zeggen dat ze onterecht het doelwit zijn van een campagne van politieke vervolging die gericht is op het monddood maken van dissidenten en het consolideren van de macht.

. De zuivering na de coup heeft geleid tot honderdduizenden onderzoeken en tienduizenden gevangenzettingen op basis van terrorisme-gerelateerde aanklachten die algemeen worden beschouwd als politiek gemotiveerd.

. Volgens de laatste cijfers van het ministerie van Justitie zijn sinds 2016 meer dan 126.000 mensen veroordeeld voor vermeende banden met de beweging, waarvan er 11.085 nog steeds vastzitten.

. Naast de duizenden die gevangen zijn gezet, moesten tientallen andere aanhangers van de Gülen-beweging Turkije ontvluchten om aan de repressie van de overheid te ontkomen.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM)

Levenslange gevangenisstraf wegens couppoging werd vernietigd, maar kreeg wel de maximum straf wegens lidmaatschap van een terroristische organisatie. Later werd weer levenslange gevangenisstraf opgelegd wegens ‘poging tot omverwerping van de grondwettelijke orde.’

Het Hooggerechtshof van Beroep heeft in een uitspraak op 28 juni 2022 de verzwaarde levenslange gevangenisstraf die Karaca was opgelegd, vernietigd. De reden hiervoor was dat hij ten tijde van de couppoging in de gevangenis zat en er niet bij betrokken kon zijn. Het hof stelde echter wel de maximale straf voor wegens lidmaatschap van een terroristische organisatie, vanwege zijn vermeende banden met de Gülen-beweging.

Desondanks veroordeelde de 4’e Hoge Strafrechtbank van Ankara Karaca en de andere verdachten op 11 juli 2025 opnieuw tot verzwaarde levenslange gevangenisstraf wegens poging tot omverwerping van de grondwettelijke orde.

EHRM oordeelde in 2023 dat Karaca’s willekeurige detentie een schending was van zijn rechten.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) oordeelde in 2023 in een zaak die Karaca had aangespannen tegen zijn willekeurige detentie in 2015, dat zijn detentie een schending van zijn rechten was.

Het Hof veroordeelde Turkije tot betaling van 12.000 euro aan Karaca als immateriële schadevergoeding, plus 6.000 euro voor proceskosten. De uitspraak van EHRM gaat echter niet in op de vrijlating van de journalist, aangezien deze betrekking heeft op zijn eerste periode van detentie, dat wil zeggen zijn situatie vóór zijn veroordeling.

Nadat Karaca en zijn advocaten alle nationale rechtsmiddelen met betrekking tot de opgelegde straf hadden uitgeput, dienden zij begin 2023 een nieuw verzoek in bij het EHRM. Een verzoek om zijn vrijlating kan pas worden ingediend na de afhandeling van dat verzoek.

Turkije staat op de 159’e plaats van de 180 landen in de World Press Freedom Index 2025, gepubliceerd door Reporters Without Borders.