ZUID-AFRIKA NAAR STEMBUS; MOGELIJK GROOTSTE VERANDERING SINDS AFSCHAFFING APARTHEID
Zuid-Afrikanen zullen woensdag stemmen om te beslissen of hun land de belangrijkste politieke stap zal zetten sinds het moment waarop het dertig jaar geleden (in 1994) de apartheid afschafte en Zuid-Afrika een democratie werd.
Deze nationale verkiezingen zullen niet zo’n verschuiving teweeg brengen als die in 1994 heeft plaats gevonden. Toen Nelson Mandela ANC (de partij van het Afrikaans Nationaal Congres), naar de overwinning bracht. Toen ook de zwarte Zuid-Afrikanen, die de meerderheid vormden, voor het eerst mochten stemmen. Het maakte ook officieel een einde aan apartheid –een met geweld afgedwongen systeem van rassenscheiding –onder blanke minderheidsregeringen.
Mandela heeft ruim 27 jaar gevangen gezeten in zijn strijd tegen apartheid.
Maar hoewel het ANC in 2024 nog steeds regeert, is er toenemende onvrede, die grotendeels wordt veroorzaakt door de hoge werkloosheid en armoede. Dat zou ertoe kunnen leiden dat een meerderheid van de Zuid-Afrikanen deze week een andere partij kiest dan de partij die hen naar de vrijheid heeft geleid.
“Dertig jaar Zuid-Afrikaanse democratie betekent niet dat we een eeuwigheid onder het ANC moeten volhouden”, zei John Steenhuisen, de leider van de belangrijkste oppositiepartij van de Democratische Alliantie, in de aanloop naar de verkiezingen.
Er wordt echter niet verwacht dat er een ingrijpend verandering zal zijn. Hoewel verschillende peilingen de steun van het ANC op minder dan 50% schatten, wordt er nog steeds algemeen verwacht dat het ANC de grootste partij zal zijn, ruim vóór een toenemend aantal oppositiebewegingen die de ontevreden stemmen verdelen.
Maar zonder een regelrechte meerderheid zou het ANC waarschijnlijk overeenkomsten of coalities met anderen moeten sluiten om in de regering te blijven en president Cyril Ramaphosa te herkiezen. Dat zou een einde maken aan de politieke dominantie van Zuid-Afrika na de apartheid en een nieuw tijdperk inluiden, waarin het ANC wellicht een coalitiepartner wordt.
Het ANC is ook bekritiseerd vanwege de corruptieschandalen waardoor het wordt geteisterd en vanwege het niet aanpakken van de gewelddadige misdaadproblematiek in het land. In de laatste drie maanden van 2023 vonden er gemiddeld 83 moorden per dag plaats.
Een andere grote probleem is de werkloosheid en de daaruit voortvloeiende armoede. Het officiële werkloosheidspercentage van Zuid-Afrika is 32% en is zelfs nog hoger (45%) voor jongeren tussen de 15 en 34 jaar.
De bijna 28 miljoen mensen die geregistreerd zijn om te stemmen in de negen provincies van het land zullen op één dag beslissen over de samenstelling van het nationale parlement, maar ook over de provinciale wetgevende macht. Er zijn meer dan vijftig partijen geregistreerd om deel te nemen aan de nationale verkiezingen, een recordaantal, en onafhankelijke kandidaten hebben zich voor het eerst kandidaat gesteld.
