VOLGENS ZWEEDSE MEDIA WAS ABDULLAH BOZKURT DE JOURNALIST DIE DE TURKSE GEHEIME DIENST ALS DOELWIT CLASSIFICEERDE
Het Zweedse onafhankelijke mediakanaal Blankspot.se, publiceerde een opvallende rappot op 20 mei. Daarin werd onthuld dat de Turkse geheime dienst MIT (Millî İstihbarat Teşkilatı) het in Stockholm gevestigde onderzoeksnieuwsplatform Nordic Monitor en diens hoofdredacteur Abdullah Bozkurt classificeerde “als een mogelijke doelwit”.
Het rapport bevat onderzoek dat de Zweedse journalist Rasmus Canbäck heeft uitgevoerd naar de situatie van de Zweedse journalist Joakim Medin, die vorige week werd vrijgelaten na 51 dagen vast te hebben gezeten in de Silivri-gevangenis in Istanbul. Er wordt beweerd dat de vrijlating van Medin het resultaat is van een geheime inlichtingen- en diplomatieke overeenkomst tussen Turkije en Zweden.
Een anonieme Zweedse bron met langdurige banden met inlichtingendiensten in het Midden-Oosten vertelde Blankspot dat Turkije van Zweden had geëist dat zij bepaalde personen ‘moesten storen’ in hun dagelijkse bezigheden in ruil voor de vrijlating van Medin.
De bron verklaarde ook dat zich onder de betrokken ‘te verstoren personen’ ook de directeur van Nordic Monitor bevond. Want de naam van Bozkurt viel regelmatig tijdens zijn ontmoetingen met zijn Turkse collega’s.
Nordic Monitor
Nordic Monitor werd in 2019 opgericht door Abdullah Bozkurt en Levent Kenez en staat bekend als een platform dat gedocumenteerde onthullingen publiceert over het autoritaire bewind van de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan.
Het platform, dat zich met name richt op de spionage-, inlichtingen-, intimidatie- en surveillance-activiteiten van MIT tegen dissidenten in het buitenland, is de afgelopen jaren een doelwit geweest van de Turkse autoriteiten.
Uit documenten blijkt ook dat Turkije officieel om de sluiting van het platform heeft verzocht tijdens het NAVO-lidmaatschapsproces van Zweden. De toenmalige viceminister van Buitenlandse Zaken Burak Akçapar sprak op 16 november 2023 voor de commissie Buitenlandse Zaken van het TBMM en gaf duidelijk aan dat de sluiting van Nordic Monitor onderdeel was van de onderhandelingen. Akçapar benadrukte dat de pogingen om het platform het zwijgen op te leggen, ook zullen doorgaan nadat Zweden lid is geworden van de NAVO.
Bedreigingen en fysieke aanvallen op journalisten
Bozkurt en Kenez zijn al jarenlang het slachtoffer van systematische intimidatie en verzonnen nieuwsberichten door de MIT en haar apparaat, zowel in de pro-regerings- als in de oppositiemedia in Turkije.
De pro-regeringsmedia, die de leugen verspreidden dat de aan Al Qaida gelieerde politieagent die de Russische ambassadeur Andrei Karlov vermoordde, onder leiding van Bozkurt handelde en zelfs in zijn huis onderdak kreeg. De media blijven deze leugen herhalen, ondanks het feit dat deze beweringen niet voorkwamen in de rapportage naar de toedracht van het aanslag die door de aanklagers van Erdogan was opgesteld.
In december 2016 zei auteur en televisiecommentator Cem Küçük in een interview met het pro-regeringskanaal TGRT dat het huisadres van Bozkurt in Stockholm bekend was en dat MIT de journalist “moest doden”. “Laten we het nu openlijk zeggen. Het is bekend waar ze wonen. Als er een paar in het hoofd worden geschoten, zien we wel wat er gebeurt,” zei hij.
Tijdens de live-uitzending op CNN Türk op 15 januari 2021 sprak president Erdogans veiligheids- en buitenlands beleid adviseur Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın zich ook rechtstreeks uit over Bozkurt: “De Nationale Inlichtingendienst zal hem vinden. Ik weet niet of ik hem aan de vissen of de haaien moet overgeven. Maar het einde van de verraders is duidelijk.” zei hij.
Bozkurt werd in september 2020 voor zijn huis in Stockholm door drie mensen aangevallen. Na het incident moeste hij verhuizen naar een geheim adres. Het adres van de journalist, wiens persoonlijke gegevens beschermd zijn volgens de Zweedse wet, werd in oktober 2022 door MIT gelekt naar de krant Sabah. In dezelfde periode werden er ook heimelijk genomen foto’s van Levent Kenez aan deze krant verstrekt.
Reacties van internationale journalistenorganisaties
De Zweedse Journalistenvereniging (Journalistförbundet) en de Europese Federatie van Journalisten (EFJ) reageerden fel op de eisen van Turkije om de Nordic Monitor te sluiten. EFJ-voorzitter Maja Sever beschreef de situatie als “vuile politieke chantage om journalisten het zwijgen op te leggen.” De situatie van Bozkurt en Kenez werd ook voorgelegd aan het Platform voor de Veiligheid van Journalisten van de Raad van Europa.
Op een persconferentie op 17 mei ontkende de Zweedse minister van Migratie Maria Malmer Stenergard dat er een soort van ‘geven en nemen’-deal was gesloten voor de vrijlating van Medin; maar bevestigde het bestaan van samenwerking op inlichtingengebied tussen Zweden en Turkije.
