
OPINIE | ADEM YAVUZ ARSLAN
Het jaarlijkse mensenrechtenrapport van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken is niet zomaar een diplomatiek document; het is een referentiepunt voor de internationale politiek en economie. De bevindingen in het rapport laten het internationale publiek zien hoe landen presteren op het gebied van democratie, rechtsstaat en fundamentele rechten.
Buitenlandse investeerders, internationale organisaties en staten beoordelen deze rapporten als criteria voor vertrouwen en samenwerking. De prestaties van een NAVO-lid en een strategisch belangrijk land zoals Turkije worden via deze rapporten wereldwijd nauwlettend gevolgd. De kritiek in het rapport heeft niet alleen directe gevolgen voor diplomatieke discussies, maar ook voor economische betrekkingen, het investeringsklimaat en de internationale reputatie.
Rapport 2024: Mensenrechten in Turkije baren zorgen
Het Amerikaanse rapport van 2024 zet ernstige schendingen, van persvrijheid, het onder druk zetten van stemrecht en het willekeurige detentie, in Turkije bloot.
Mediacensuur, vervolgingen van journalisten, zelfcensuur en druk op het maatschappelijk middenveld worden in het rapport gedetailleerd beschreven. Bovendien werden grensoverschrijdende druk op dissidenten in het buitenland, zoals ontvoeringen, intrekking van paspoorten en reisbeperkingen genoemd als concrete voorbeelden die de mensenrechtensituatie in Turkije op internationaal klachtenbank zetten.

Het rapport uit 2024 wijdde 34 pagina’s aan Turkije. Het beschreef, de ongelijke concurrentie in het verkiezingsproces, beperkingen op de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid. Ook beschuldigingen van buitengerechtelijke executies en martelingen, politieke en langdurige detentie werden genoemd. Schendingen van werknemers- en kinderrechten, vluchtelingenbeleid en grensoverschrijdende druk op dissidenten werden uitgebreid belicht.
Volgens het rapport kon het publiek formeel stemmen bij lokale verkiezingen; media-instabiliteit, censuur en beperkingen op de vrijheid van vergadering hebben echter de politieke concurrentie uitgehold. De oppositie wist met beperkt succes enkele burgemeesters- en parlementszetels te veroveren. Soortgelijke schendingen werden vastgesteld in het rapport van 2023, waaruit blijkt dat de Turkse democratie een chronisch probleem is en blijft.
Politiek gemotiveerde processen negeren de grenzen van de wet.
Persvrijheid versus zwijgplicht
Volgens een Amerikaans rapport gebruikt de AKP-regering beschuldigingen van “belediging van de president”, “verspreiding van desinformatie” en “terroristische propaganda” als wapens om kritische stemmen te onderdrukken. Tussen 1 september 2023 en 20 juli 2024 werden 366 journalisten vervolgd; velen werden uitsluitend aangevallen vanwege hun berichtgeving en commentaar. Duizenden websites en berichten op sociale media zijn geblokkeerd. Koerdisch-talige media en pro-Koerdische journalisten staan onder zware druk. Journalisten, uitgevers, academici en burgers worden gedwongen te leven in een klimaat van zelfcensuur.
Hoewel de wet willekeurige detentie verbiedt, komen schendingen in de praktijk wijdverbreid voor. Detentieperiodes voor terrorismegerelateerde misdrijven kunnen variëren van 6 tot 12 dagen, terwijl de voorlopige hechtenis varieert van 18 maanden tot 7 jaar. In september 2024 zaten 52.066 mensen in voorlopige hechtenis, ongeveer 15 procent van de gevangenispopulatie. Politiek gemotiveerde processen negeren de grenzen van de wet.
Red Notices van INTERPOL wordt gebruikt als politiek drukmiddel.
Grensoverschrijdende druk: Deuren gesloten voor dissidenten
Turkije aarzelt niet om dissidenten in het buitenland te ontvoeren, hun families onder druk te zetten en hen te intimideren met paspoortintrekkingen en reisbeperkingen. Red Notices van INTERPOL wordt gebruikt als politiek drukmiddel. Kenia heeft vier Gülen-leden uitgeleverd onder druk van Turkije. De samenwerking met landen in Centraal-Azië is geïntensiveerd om te voorkomen dat activisten hun toevlucht zoeken in Turkije.
Door Turkije gesteunde folteraars
De regering, of degenen die namens haar optreden, is in het nieuws geweest vanwege willekeurige executies en onwettige moorden. Burgers zijn omgekomen in de aanhoudende gevechten met de PKK en haar bondgenoten. Grensoverschrijdende operaties in Syrië en Irak hebben onschuldige mensen getroffen. Het Comité ter Bescherming van Journalisten meldde dat twee journalisten omkwamen bij een Turkse droneaanval in Noord-Syrië. VN-rapporten hebben onthuld dat door Turkije gesteunde gewapende groeperingen direct betrokken zijn bij martelingen in detentiecentra.
In de schaduw van de wet en de mensenrechten
Hoewel er in Turkije keuzevrijheid lijkt te bestaan, is de ware democratie ernstig geschaad. Schendingen van de persvrijheid, willekeurige detenties en de druk die op dissidenten in het buitenland wordt uitgeoefend, zetten de claim van een rechtsstaat ter discussie. Internationale audits zoals het Amerikaanse rapport bieden concrete indicatoren die de positie van Turkije op het wereldtoneel in twijfel trekken.
Als er geen stappen worden ondernomen om de rechtsstaat en de fundamentele rechten te beschermen, zal de internationale reputatie van Turkije verder worden geschaad, zullen stille kreten ongehoord blijven en zullen rechten uit de annalen van de geschiedenis worden gewist.
Het is belangrijk om het Amerikaanse rapport te zien als een laatste waarschuwing.
+++ Lees het origineel in het Turks op www.tr724.com
ABD İnsan Hakları Raporu; Türkiye’de ‘sandık’ sözde!