INFORMATEUR PLASTERK SLUIT SAMENWERKING NOG STEEDS NIET UIT, OMTZIGT ZAL TOLEREREN
Een kabinet met PVV, VVD, NSC en BBB is geen voor de hand liggende keuze, maar het kan ook zijn dat de vier partijen tot overeenstemming komen. De vraag is alleen welk type kabinet het moet zijn.
Dat schrijft Plasterk maandag in zijn verslag over de recente formatiefase. De uitspraak geeft dan ook geen duidelijk antwoord op de vraag of en hoe PVV, VVD, NSC en BBB door kunnen gaan.
Duidelijk is dat de vier partijen het eens zijn over de manier waarop de Grondwet, grondrechten en de democratische rechtsstaat gewaarborgd moeten worden, schrijft Plasterk. Dat was het eerste obstakel dat in de laatste formatiefase overwonnen moest worden. “Een belangrijke conclusie”, zegt Plasterk. Dit kan ook ‘relevant zijn voor andere partijen bij het bepalen van hun standpunt’.
De partijen hadden in een vroeg stadium van de onderhandelingen al zeven punten opgesteld over hoe zij zich zullen verhouden tot de democratische rechtsstaat. Ook de leiders van de PVV-, VVD-, NSC- en BBB-partijen benadrukken dat grondrechten, de kern van de Grondwet, essentieel zijn. Zij zullen dan ook geen voorstellen doen om deze rechten te wijzigen, staat zwart op wit.
Daarom zullen voorstellen voor bestaande initiatieven die in strijd zijn met deze afspraken worden ingetrokken. Dat heeft PVV-leider Geert Wilders de laatste tijd ook gedaan met vijf voorstellen die al jaren op de plank liggen.
Hoewel Pieter Omtzigt ook de tekst over de democratische rechtsstaat steunt, is het hele pakket voor de NSC niet voldoende. “Rekening houdend met uitspraken en standpunten uit het verleden in het verkiezingsprogramma van de PVV, is en blijft de afstand tussen de rechtsstaat te groot voor deelname aan een meerderheids- of minderheidskabinet”, constateert de partij in het rapport van Plasterk.
Omtzigt is bereid een minderheidskabinet te tolereren. Een standpunt dat de partij tijdens haar oprichting vaker kenbaar maakte.
De tweede vraag was of partijen over andere inhoudelijke kwesties overeenstemming kunnen bereiken. Het betrof onder meer migratie, sociale zekerheid, de stabiliteit van de overheidsfinanciën en de internationale politiek. Omdat Omtzigt de afgelopen week niet meer aanwezig was bij de gesprekken met de informant en de andere partijleiders, kan daar volgens Plasterk geen antwoord op worden gegeven.
Plasterk ziet echter nog mogelijkheden voor een goed vervolg. Volgens de gesprekken die de afgelopen weken zijn gevoerd, valt een akkoord op de achterliggende punten ‘niet uit te sluiten’.
De volgende fase zal te maken hebben met hoe het kabinet eruit zal zien. Want eerst maakte VVD-leider Dilan Yesilgöz bekend dat zij een Kamer-Kabinet wilde tolereren en daarna voegde Omtzigt er een soortgelijke boodschap aan toe.
De gesprekken kwam afgelopen dinsdag vrijwel ten einde, toen Omtzigt namens de NSC besloot niet meer deel te nemen aan de besprekingen. Hij maakt zich zorgen over mogelijke financiële tegenslagen en heeft er geen vertrouwen in dat hij die kan oplossen met de leiders van de PVV-, VVD- en BBB-partijen.
Omtzigt is sindsdien niet meer teruggekeerd naar Den Haag, ondanks diverse uitnodigingen van Plasterk.
Woensdag debatteert de Kamer over het rapport.
